PROJEKT LEDNICA "RAZEM DLA RATOWANIA ZBYTKÓW"

O projekcie:

Projekt Lednica to badania powierzchniowe z wykorzystaniem wykrywaczy metali realizowane od końca marca 2018 r. wokół południowej i środkowej części jeziora Lednica – w otoczeniu zabytku tj. „wyspy Ostrów Lednicki” uznanej za pomnik historii, w granicach i pobliżu krajobrazu kulturowego wpisanego do rejestru zabytków. Prace prowadzone są na terenie, który należy uznać za jeden z najcenniejszych pod względem dziedzictwa archeologicznego w kraju.

Instytucją odpowiedzialną za realizację zadania jest Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.

Zadanie jest realizowane wraz ze Stowarzyszeniem Wielkopolska Grupa Eksploracyjno – Historyczna „GNIAZDO” i Lidią Żuk oraz Mikołajem Kostyrką z Instytutu Archeologii UAM w Poznaniu. Wszelkie działania są uzgadniane i realizowane pod nadzorem Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i za pisemną zgodą właścicieli oraz użytkowników konkretnych gruntów.

Są to jedne z największych w Polce badań powierzchniowych – realizowane przez archeologów przy współudziale detektorystów. Ich sprzęt i wiedza wykorzystywana jest do ratowania i ochrony dziedzictwa kulturowego regionu.

Specjalnie na potrzeby tego projektu wypracowano metodykę i model badań oparty na kwadratach analitycznych oraz Systemach Informacji Przestrzennej. W celu realizacji tego zadania przeprowadzono szereg szkoleń i warsztatów. W trakcie badań – dzięki uprzejmości sponsorów, Talcomp Systemy Bezpieczeństwa Konrad Talar i RUTUS Arkadiusz Rutyna – wykorzystywane i testowane są najnowsze modele detektorów, renomowanych producentów.

Zadanie realizowane będzie etapowo, przez kilka lat na powierzchni około 37,88 km², z wyłączeniem terenów zabudowanych i działek, których właściciele nie wyrażą zgody na ww. badania. Intensywność prac w poszczególnych latach uzależniona będzie od warunków atmosferycznych i środków finansowych.

Przyczyna podjęcia badań:

Tereny wokół jeziora Lednica są systematycznie, nielegalnie, rabunkowo penetrowane przez „poszukiwaczy skarbów” posługujących się detektorami metali – czemu trzeba natychmiast przeciwdziałać (niezależnie od ochrony wynikającej z przepisów prawnych o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami*).
Wzrost zagrożeń dla zabytków zdeponowanych w glebie na skutek wprowadzenia nowoczesnych, wysokowydajnych agregatów uprawowych, nadmiaru nawozów doglebowych nowej generacji o długim rozkładzie oraz rosnącej presji inwestycyjnej utrudniającej ochronę całego dziedzictwa archeologicznego.
Weryfikacja dotychczasowego stanu wiedzy o przemianach kulturowych wokół południowej i środkowej część jeziora Lednica.
Uzyskanie informacji o wielopoziomowym krajobrazie kulturowym - przy pomocy najnowszych metod.

* – Ustawa z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 22 czerwca 2017 roku.

Cel badań:

Odnalezienie zabytków archeologicznych, które w najbliższej przyszłości mogą paść łupem „poszukiwaczy skarbów” i trafić do prywatnych, nielegalnych kolekcji.
Zniechęcenie nielegalnie działających detektorystów do poszukiwań skarbów w okolicy jeziora Lednica.
Weryfikacja obecnie zewidencjonowanych stanowisk archeologicznych wokół jeziora Lednica (dokumentowane są również zabytki XIX i XX-wieczne, często nieujmowane dotąd w badaniach Archeologicznego Zdjęcia Polski).
Rozpoznanie i naukowe opisanie wielopoziomowego krajobrazu kulturowego obszaru południowej i środkowej części jeziora Lednica.
Wsparcie działań służb konserwatorskich w prowadzeniu skutecznej ochrony dziedzictwa kulturowego regionu.
Kształtowanie świadomości społecznej (głównie wśród detektorystów i rolników) w zakresie obowiązujących przepisów prawnych ochrony dziedzictwa kulturowego.
Zapobieganie świadomemu i nieświadomemu niszczeniu stanowisk archeologicznych.